Max Weber maakte (o.a.) dit onderscheid: materieel, of substantieel rationeel handelen is handelen dat intrinsiek waardevol is (een meer of minder coherent complex van waarden is het uitgangspunt voor het handelen), terwijl formeel rationeel handelen berekenbaar is (we kunnen de afloop voorspellen). In het eerste geval wordt de waarde van de handelingsdoeleinden voortdurend voor ogen gehouden, terwijl men zich bij het formele rationeel handelen geen vragen stelt bij de zin of de waarde van de doelstellingen die men nastreeft of de procedures dien men volgt; men volgt ze gewoon, volgens de logica van efficiency of procedure. Voorbeelden zijn respectievelijk een religie en een rechtssysteem. (www.bronso.nl/blog/sociologie/onderscheid-formele-en-subsstantiële-rationaliteit)